Mieczysław Grąbka

Mieczysław Grąbka – aktor, reżyser, pedagog

 

Na scenie Starego Teatru pojawił się w wieku lat trzynastu m.in. w Fizykach Dürrenmatta w reżyserii Jerzego Jarockiego i jako Kuba w Weselu Wyspiańskiego w reżyserii Andrzeja Wajdy. Po dyplomie, do zespołu, któremu wierny jest od ponad 35 lat, zaprosił go dyrektor Jan Paweł Gawlik. Debiutował w Procesie Kafki w reżyserii Jerzego Jarockiego.
 

Mieczysław Grąbka – aktor wyrazistego stylu, harmonijnie łączy kreatywność z mistrzostwem warsztatowym, emocjonalną wrażliwość, wysublimowane poczucie humoru z charakterystycznością. Znakomity głos, słuch absolutny, perfekcja ruchu scenicznego, zdolności parodystyczne, opanowanie pantomimy połączone z aktorską wyobraźnią, temperamentem i autoironicznym dystansem - zaowocowały dziesiątkami ról w jego niepowtarzalnej interpretacji. W przedstawieniach Andrzeja Wajdy zaprezentował całą barwę aktorskich wcieleń: Mefisto-Kudlicz w pastiszowym kuplecie w Nocy listopadowej Wyspiańskiego; rozchwiany emocjonalnie, pełen wdzięku kabotyn i megaloman Antoni Relski w scenicznej epopei Z biegiem lat, z biegiem dni...; lękliwy, zniewieściały dworak Osric z Tragicznej historii Hamleta księcia Danii Shakespeare’a; wzbudzający salwy śmiechu farsowy Nonancourt w Słomkowym kapeluszu Labiche’a po kwintesencję dojrzałego aktorstwa w monologu Odźwiernego w Makbecie Shakespeare’a. Szczególne znaczenie miało dla aktora spotkanie z Jerzym Grzegorzewskim, a zwłaszcza dwie role: Nosa w Weselu Wyspiańskiego - ukazanego wbrew tradycji interpretacji tej postaci – jako neurotyka w alkoholicznej depresji i odrealnionego, rozedrganego emocjonalnie Konstantego z Dziesięciu portretów z czajką w tle wg Czechowa (nagroda na XX Kaliskich Spotkaniach Teatralnych). Intymna, pełna uroku metafizycznej tajemnicy była postać Syna w przedstawieniu Ryszarda Majora Sklepy cynamonowe wg prozy Schulza. Artysta jest mistrzem formy groteskowej. W Rzeźni Mrożka w reżyserii Waldemara Śmigasiewicza zagrał Dyrektora Filharmonii, postać absurdalnie śmieszną i okrutną zarazem. Król Ignacy w Iwonie księżniczce Burgunda Gombrowicza w inscenizacji Horsta Leszczuka (Grzegorza Jarzyny) w jego interpretacji to arcydzieło łączenia gatunków. Artysta mieszał konwencje komediowej dosłowności z ostrą groteską, był nieporadnym safandułą i groźnym mizoginem. Jego złożona aktorska osobowość doskonale wpisała się w strukturę bogatych teatralnie przedstawień Tadeusza Bradeckiego: Wsiewołod Emiliewicz Meyerhold w Uczniach czarnoksiężnika Kleberga, barwny jak paw Karlos i skupiony w swym odrębnym świecie Księgarz Moreno z Rękopisu znalezionego w Saragossie Potockiego, bezwzględny, pozornie rubaszny mafioso Emanuelle Giri w Karierze Artura Ui Brechta. W przedstawieniach Remigiusza Brzyka artysta odsłonił siłę aktorstwa realistycznego - wzruszając i śmiesząc - żałosną postacią Piszczyka z Wiśniowego sadu Czechowa i czynownika Majewskiego w Carze Mikołaju Słobodzianka. Rolami ostatnich sezonów artysta wpisał się z jednej strony w świat obsesji, mroku ludzkiej natury w przedstawieniach Pawła Miśkiewicza: Komendant w Auto da fé Canettiego, Mąż w Przedtem/Potem Schimmelpfenniga, z drugiej brawurowo wypełnił przestrzeń pełnego prześmiewczej ironii teatru Mikołaja Grabowskiego: Kaznodzieja, Maska w Wyzwoleniu Wyspiańskiego, przytłoczony narzuconą „kobiecością” Blepyros w Sejmie kobiet Arystofanesa, anachroniczny Baron z wyimaginowanego świata w Trans-Atlantyku Gombrowicza.
 

Ważną częścią teatralnych dokonań Mieczysława Grąbki jest reżyseria, od lat wystawia przedstawienia dyplomowe studentów PWST. Są to przede wszystkim widowiska muzyczne ze słynnym musicalem Chicago na czele. W Starym Teatrze reżyserował dwukrotnie: Zwierzenia clowna Böll’a, gdzie zagrał jednocześnie znakomitą rolę  Hansa Schniera (nagroda za reżyserię na XXIII Kaliskich Spotkaniach Teatralnych i nagroda publiczności za kreację aktorską na XXII Rzeszowskich Spotkaniach Teatralnych) i Korowód Schnitzlera.
 

(Elżbieta Bińczycka)