Audiencja. Protest.

[…] Stary Teatr na swojej scenie studyjnej wystawił dwie jednoaktówki: „Audiencję” i „Protest”. Są one właściwie dialogami, w których pod postacią Ferdinanda Vańka występuje sam pisarz : raz jako robotnik browaru […], drugi raz jako działacz opozycji, inicjator akcji na rzecz uwolnienia więźniów sumienia. W jednej i drugiej sztuce staje się on obiektem agresji ze strony osób akceptujących totalitarny reżim: zapijaczonego kierownika browaru, którego prostackie oblicze przybrała władza na swym najniższym szczeblu, czy też kulturalnego, lecz konformistycznego pisarza, a właściwie nomenklaturowego literata. Bohater jest dla nich żywym uosobieniem ich własnych wątpliwości i wewnętrznych rozterek. Stąd za wszelka cenę usiłują wciągnąć go do swej gry, do świata moralnych kompromisów i rezygnacji z własnych przekonań. Staje się to wręcz ich osobistą ambicją, niezależnie od stopnia uświadomienia sobie własnego zniewolenia.

W „Audiencji” w zderzeniu dwóch typów osobowości oraz stojących za nimi kultur i tradycji dopatrzeć się można odległych paraleli z relacjami znanymi z „Emigrantów” Mrożka, a dotyczącymi konfliktów pomiędzy starą inteligencją a ludźmi pozbawionymi trwalszego zakorzenienia.

Reżyser spektaklu - Tomasz Obara, pozostawił właściwie aktorów sam na sam z widzami. Nic zatem dziwnego, że jest to przede wszystkim popis aktorski Jerzego Grałka w roli Browarniaka. Natomiast Tadeusz Malak jako Vaniek, fizycznie trochę w typie samego Havla, swą obecnością raczej stwarza oparcie dla gry swych partnerów (wspomnianego Jerzego Grałka oraz Zygmunta Józefczaka w roli pisarza Stańka), do których z woli autora należy sceniczna inicjatywa.

 

Lesław Czapliński, Havel pod Wawelem, Wprost 1990, nr 17.